Schoolweigering. Als schoollopen niet meer lukt

Beschrijving

Ik kreeg telefoon van de school dat mijn dochter er niet was.
Ze bleek in een bushokje te zitten, huilend en kon alleen zeggen:
‘Ik kan niet naar school, het gaat niet.’

Schoolweigering, ook wel schoolangst, schooluitval of schoolfobie genoemd, is een complex probleem.

Voor sommige kinderen en jongeren brengt naar school gaan grote emotionele ontreddering teweeg. Schoolweigering is een complexe problematiek die de jongere, het gezin, de school en de hulpverlening uitdaagt. In dit boek belichten de auteurs het fenomeen vanuit deze verschillende perspectieven. Ze vertrekken hierbij vanuit het werkveld en de vakliteratuur.

Dit boek biedt concrete handvatten en een ruimer werkmodel voor de aanpak van schoolweigering.

De top 10 van de tips geven we alvast mee:

1. De realiteit bij schoolweigeraars en hun context is soms harder dan we ons kunnen voorstellen. Deze realiteit proberen te begrijpen, los van elk oordeel, is een basispijler in het werken met schoolweigering.
2. Blijven zoeken naar de oorzaak van de schoolweigering is niet zinvol wanneer dit het traject van de jongere vertraagt. Ook al is niet alles duidelijk: we moeten verder.
3. Wachten tot die ene “gespecialiseerde hulpverlener” beschikbaar is, is contraproductief. De gezinscontext, school en eerstelijns hulpverlener kunnen al heel wat betekenen.
4. Een netwerk rond de jongere met een centrale keyworker is een noodzaak in de vaak moeizame weg terug naar school.
5. Verbinding tussen alle betrokkenen is cruciaal in elke fase, zowel preventief als curatief.
6. Activatie is belangrijk, zowel voor de jongere als voor de andere actoren in het netwerk. Een actieve positie van alle betrokkenen draagt bij tot het opnemen van verantwoordelijkheid en een gevoel van competentie.
7. Probeer de mogelijkheden ook steeds te zien, in plaats van enkel de moeilijkheden.
8. “Het ijzer smeden als het koud is” geldt bij schoolweigering. Interventies brengen weinig soelaas bij emotionele onrust.
9. Het weten staat soms het leren in de weg. Te snel een antwoord klaar hebben, verhindert ons om voldoende voeling te hebben met de jongere en context.
10. Hou vol.

Iedereen die met schoolweigering geconfronteerd wordt, zal zich met dit boek geïnspireerd weten om meteen aan de slag te gaan.

Nele Van Driessche, master in de klinische psychologie, werkt op De Kaap, dienst kinder- en jeugdpsychiatrie van Karus. Ze is teamcoördinator van de dagbehandelingsgroep die zich richt op jongeren met schoolweigering.

Gino Ameye is master in de klinische psychologie en zorgmanager in Karus. Hij heeft ruime ervaring in het werken met jongeren met schoolweigering. Hij werkte mee aan het onderzoek ‘Angst voor de schoolpoort’ van HOGENT.

Griet De Nys is master in de pedagogische wetenschappen. Ze is lector en studiebegeleider aan de lerarenopleiding van HOGENT en werkte mee aan het onderzoek ‘Angst voor de schoolpoort’ van HOGENT.

*** Interview De Standaard, 19 oktober 2022

Nele Van Driessche: ‘Ons advies: blijf erover spre­ken met je kinderen, en spreek je verwachtingen uit: opstaan op een normaal uur, mee aan de ont­bijttafel, mee naar een familie­feest. Geef ze een klein taakje, zoals de vaatwas legen. Als ze nog naar de jeugdbeweging willen, laat ze dan gaan. Het is heel be­langrijk datje zoon of dochter toch nog kleine successen er­vaart. Activeer ze, en blijf commu­niceren. Toon begrip of toon dat je het wil begrijpen. Dat is niet gemakkelijk, want de jongere be­grijpt het vaak zelf niet. Tot slot: kom ermee naar buiten. Houd dit niet tussen vier muren. Ook niet gemakkelijk, want er is veel onbegrip bij de omgeving. Zoek hulp.’

Voordracht Het Boekenvirus 2022

ISBN: 9789463714044

*** Agorawebzine, boekbespreking 4 januari 2023

In dit boek nemen de auteurs je mee in de zoektocht naar antwoorden op de vragen die de problematiek met zich meebrengt. Ze helpen je schoolweigering te begrijpen en geven je een houvast om met jongeren aan de slag te gaan. Het boek vertrekt vanuit de theorie en de praktijk en biedt concrete tips, gericht op persoonlijk en maatschappelijk herstel. De auteurs belichten de verschillende perspectieven en stellen een handig werkmodel voor in de aanpak van schoolweigering. ‘Adaptive Mentalization Based Integrative Treatment’ (AMBIT) is gericht op wederzijds begrip van en tussen alle betrokkenen en reikt handvatten aan rond samenwerking, zonder te vervallen in protocollen.

–> lees het volledige artikel

***  Sociaal.net, boekbespreking, 3 februari 2023

HOGENT en psychiatrisch ziekenhuis Karus sloegen de handen in elkaar, en onderzochten de oorzaken van schoolweigering. Uit het onderzoek blijkt dat jongeren met schoolweigering zich niet begrepen voelen. Hun verhalen zijn uiteenlopend en complex.

Meestal is er geen duidelijke oorzaak voor schoolweigering. De vraag: “Wat is er aan de hand?”, blijft meestal onbeantwoord, tot ieders frustratie. Ook die van de jongere. Omdat er geen heldere oorzaak is, is de problematiek best ingewikkeld. We worden door de onduidelijkheid bovendien snel met onze eigen onmacht geconfronteerd: als ouder, onderwijsmedewerker of hulpverlener. Een onmacht die ook de jongere ervaart.

–> lees het volledige artikel

*** Mamabaas, artikel ‘Eerste Hulp bij Schoolweigering’ door Nele Van Driessche, 10 februari 2023

Schoolweigering is de wetenschappelijke term om kinderen en jongeren die niet meer naar school gaan te omschrijven. De term is ongelukkig gekozen, vinden zowel de kinderen, ouders als hulpverleners. Want eigenlijk wil deze groep wel naar school. Het lukt ‘gewoon’ niet meer. Het vooruitzicht om naar school te gaan of op school zijn brengt een grote emotionele ontreddering teweeg: spanning, angst, lichamelijke klachten, verzet en sombere gevoelens zijn heel typerend. Het kind blijft thuis en de ouders zijn op de hoogte.

Het lijkt zo vanzelfsprekend dat elk kind naar school gaat. Dat hoort zo. En het is belangrijk voor de ontwikkeling. Niet enkel op vlak van leerstof maar ook voor de ontwikkeling van sociale vaardigheden, zelfredzaamheid, communicatie ….  Wanneer dit niet lukt, staat iedereen perplex: de school, het gezin, de ruimere familie, de vriendenkring …

–> Lees het volledige artikel

*** TIB – Tijdschrift Intern Begeleider, recensie Thieu Dollevoet, september 2023

‘Schoolweigering’ zien de auteurs als een vorm van ‘constructief’ herstel, dat wil zeggen een leerproces voor de jongere en de omgeving. Het betreft een toegankelijk geschreven boek over een ingewikkeld vraagstuk, waar vaak onmacht speelt. Het boek kent een mooie balans tussen praktijk en theorie en bevat veel nuttige tips. Aanbevolen.

*** Caleidoscoop nr. 4 december 2023, recensie Katleen De Rick

Het overzicht van kenmerken, signalen en risicofactoren van schoolweigering en het onderscheid met andere vormen van problematisch schoollopen is verhelderend. Het gaat om een zeer complex fenomeen op het snijvlak van opvoeding, onderwijs en geestelijke gezondheid. (…) Met dit boek krijgt de lezer een onderbouwd inzicht in een complex probleem en de mogelijke aanpak ervan. Een uitgewerkte casus, talloze voorbeelden, schema’s, tips en aanbevelingen bij elk hoofdstuk maken het vlot leesbaar. Een aanrader voor iedereen die te maken heeft of kan hebben met kinderen of jongeren die naar school weigeren te gaan.

Inhoudsopgave

Klik hier om de inhoudsopgave te bekijken.

Inleiding

Klik hier om de inleiding bij het boek te lezen.

Preview