Venus en Minerva. De passies en het denken in het oeuvre van markies de Sade

Beschrijving

‘Venus en Minerva’ behandelt de zelftranscendentie van eros tot ‘sadisme’ en meer in het oeuvre van Sade, vanuit de dualiteit van erotische passie (verpersoonlijkt in de godin Venus) en intellect (verpersoonlijkt in de godin Minerva) die wezenlijk is voor de ontwikkeling van Sades filosofie. Koenraad Verrycken bestudeert hierin de ontwikkeling in vier stappen van deze dualiteit in de belangrijkste werken van Sade, namelijk Les Cent Vingt Journées de Sodome, Aline et Valcour ou le Roman philosophique, La Philosophie dans le Boudoir en La nouvelle Justine – Histoire de Juliette. Uitgangspunten hierbij zijn dat Sade inderdaad als filosoof kan worden gelezen en dat men een duidelijk onderscheid moet maken tussen zijn vier canonieke werken onderling, met name wat de verhouding tussen praktische (Venus) en theoretische (Minerva) filosofie betreft. Pas in La nouvelle Justine – Histoire de Juliette komt deze verhouding tot voltooiing, in een systeem dat erotiek, antropologie en natuurfilosofie in één grote synthese verenigt. De auteur baseert zich bij dit alles in de eerste plaats op Sades teksten zelf, en probeert zo Sades filosofie in haar onmiddellijke kracht tot haar recht te laten komen.

Dit boek vormt het derde deel van de trilogie die Koenraad Verrycken wijdt aan de filosofie van eros, meer bepaald aan eros als per definitie opwaartse en uit eindelijk zichzelf overstijgende kracht. In Onverborgenheid en eros. Het lichaam achter de Griekse filosofie (2015) bestudeerde hij de zelftranscendentie van de interpersoonlijke eros tot onpersoonlijke wetenschap bij Plato. In Giacomo Casanova’s Histoire de ma vie. Polytropie, demonie en melancholie (2017) concentreerde hij zich op de transformatie van eros tot zelfconstitutie van het Ik in de memoires van Casanova.

Koenraad Verrycken is emeritus gewoon hoogleraar aan het departement Wijsbegeerte van de Universiteit Antwerpen. Hij doceerde antieke filosofie, geschiedenisfilosofie en metafysica en deed baanbrekend onderzoek over de laatantieke Griekse filosofie in Alexandrië. Nadien publiceerde hij diverse filosofische werken, waaronder Giacomo Casanova’s Histoire de ma vie. Polytropie, demonie en melancholie (2017), Athene of Jeruzalem. De filosofie en de heilige waarheid (2019) en Geschiedenis, antropologie en schuld. Douglas Murray en de geschiedenisfilosofie (2021).

ISBN: 9789463715799

Deze uitgave verscheen als nr. 18 in de boekenreeks Filosofiegewijs. 

*** Nederlandse bibliotheekdienst, recensie december 2025

“Venus en Minerva, Een diepgaande verhandeling over de dualiteit van erotische passie en intellect in het oeuvre van markies de Sade. Koenraad Verrycken onderzoekt de zelftranscendentie van eros naar sadisme in het werk van De Sade aan de hand van vier canonieke werken uit diens oeuvre. Daarbij heeft de auteur speciale aandacht voor de verhouding tussen praktische (Venus) en theoretische (Minerva) filosofie, die in de roman ‘La nouvelle Justine’ uitmondt in een systeem dat erotiek, antropologie en natuurfilosofie verenigt in één systeem.”