Filosofie-Tijdschrift jrg. 35 nr. 2: Oorlog en vrede

Beschrijving

Een los papieren nummer bestellen kan via https://filosofie-tijdschrift.nl/nummer-nabestellen.
Een abonnement telt 6 nummers per jaar. Zie onze abonnementspagina.

---

Het tweede nummer van dit nieuwe jaar is gewijd aan wat helaas ook een zeer actueel thema is: oorlog en vrede.

Nadat we decennialang meenden dat oorlog in ieder geval in het westen – op de Joegoslavische oorlogen na – tot het verleden behoorde, maakten we drie jaar geleden met de Russische inval in Oekraïne de terugkeer van een grootschalige oorlog op het Europese continent mee. Sindsdien is het duidelijk dat de kans op het uitbreken van een nog grotere oorlog in Europa aan het toenemen is, helemaal sinds we alleen lijken te staan tussen twee naar elkaar toe bewegende (fascistoïde) autocraten. Ook elders in de wereld zagen we ondertussen verwoestende oorlogen (onder meer in het Midden-Oosten en in Soedan), en ook elders in de wereld lopen de escalatierisico’s in rap tempo verder op.

Oorlog is altijd vreselijk; een ‘frischer und fröhliger Krieg’ bestaat niet. ‘Dulce bellum inexpertis’, schreef Erasmus terecht: heerlijk lijkt een oorlog voor wie het niet heeft meegemaakt. Toch kan ook een ‘vrede’ onrechtvaardig zijn. Niet voor niets bestaat er theorievorming over de ‘rechtvaardige oorlog’, waarin (onder meer door Augustinus) gezocht wordt naar criteria die het voeren van oorlog met het oog op rechtvaardige doelen legitiem zouden maken.

In dit nummer komen diverse perspectieven op het thema van oorlog en vrede aan de orde, waarbij ook verschillende schrijvers en denkers de revue passeren. Onontkoombaar staat de oorlog in Oekraïne in veel bijdragen centraal, maar ook andere en eerdere oorlogen worden besproken. Het geheel biedt hopelijk iets van reflectie op deze in onze gure tijd onontkoombare thematiek.

Daarnaast treft u in dit nummer ook weer onze vier rubrieken aan, evenals de berichten, boekbesprekingen en attenderingen. Ook daarin zal het thema van dit nummer af en toe opduiken.

---

Inhoud

Themagedeelte Oorlog en vrede

Oorlog en vrede
Inleiding
Arnold Ziegelaar 

Te midden van het strijdgewoel
Een beschrijving van Tolstojs geschiedfilosofie
Quinten Weeterings

“Een Rus moet worden gevild om hem iets te laten voelen”
Over het symbolische front tussen Europa en Rusland
Marin Terpstra

“Veel betekent het te vechten terwijl men de oorlog verafschuwt”
Camus’ Brieven aan een Duitse vriend en de grenzen van het pacifisme in het licht van de Russisch-Oekraïense oorlog
Jozef Waanders

Lessons of Darkness?
De Golfoorlog bij Baudrillard en Virilio
Eric Bolle

De wereld als strijdtoneel
De Oost-Westtegenstelling bezien vanuit Nietzsche en Schmitt
Vincent Seminck

Achter conflict wacht vrede
Arnold Ziegelaar

Comparatieve filosofie

De kunst van het weglaten
Esthetiek van de afwezigheid in het verre oosten
Giovanni Rizzuto

Berichten

Filosofie van wetenschap en techniek

Kunstmatige intelligentie: een zero-sum game?
Bram van Dijk 

Een ode aan de filosofie in een caleidoscoop vol paradoxen
Richard Starmans 

Filosofie van politiek en cultuur

Saint-Exupéry in oorlogstijd
Stefan Waanders                                                                                                           

Filosofie en onderwijs

Waardevol onderwijs
Deel 2
Jasper Doomen

Berichten 

Boekbesprekingen

Oorlog en vrede
Martin van Kalmthout 

Amerika’s politieke geweten
Matthijs den Otter 

Bekommernis
Peter de Wind 

Gilles Deleuze Revisited
Eric Bolle

Attenderingen

Recente wijsgerige uitgaven in het Nederlands taalgebied