Impuls jrg. 53 nr. 2

Beschrijving

Een los nummer bestellen kan via impuls@spabonneeservice.nl.
De prijs voor een los nummer bedraagt 18 euro + 4,95 euro verzending.

Een abonnement (4 nummers per jaar) ontvangt u voor 54 euro, inclusief verzending.
Zie onze abonnementspagina.

 

---

Verkorte inhoud van dit nummer

Loop niet in de val van het getal
Willy Brion

Editoriaal

Op naar collectief onderzoekend leren en leidinggeven
Ingeborg Placklé

Nieuws uit de onderzoekswereld

Impuls sprak met Liesbeth Verstappen
Luc De Man

Schoolleider aan het woord

Collectief onderzoekend leidinggeven, in en om Brussel (Colibru)
Alain Clits en Hilde De Meyer

Scholen in verandering

Interview met Wendy Luyckx en Wim Verreycken
Erik De Paep, Rudi Haven en Elias Hemelsoet

Vragen aan professionals

Leestips
Jan Bonne en Roger Standaert

Impulsen

Voor u gelezen
Luc De Man en Roland Vandenberghe

Impulsen

PRO+. Instrument voor onderwijsprofessionalisering
Teamleden Eekhout Academy vzw

Impulsen

Vers van de pers
Jan Bonne

Impulsen

De AO-isering van het technisch en beroepsonderwijs
Roger Standaert

Beleidswatcher

Losgeld
Ruth Lasters

Uitsmijter

—

Uitgebreide inhoud

Editoriaal

Hoofdredacteur Willy Brion waarschuwt ons dat we niet in de val van het getal mogen lopen. Daarmee introduceert hij de rode draad in de artikels van dit nummer: datawijs leidinggeven. Hoed u voor denken vanuit de buik bij het ervaren van een probleem. We leerden ondertussen data-geïnformeerd aan verbeteringen werken. Het is een lastig karwei om data te verzamelen en vooral die te analyseren en te interpreteren.

 

Nieuws uit de onderzoekswereld

COLIBRU is een letterwoord dat staat voor collectief onderzoekend leidinggeven in en om Brussel. Het is een vervolg op de Onderzoekende school?! en beoogt het flankerend leiderschap. Ons redactielid Ingeborg Placklé ging in gesprek met twee van haar collega’s van de VUB die dit project vormgeven. Centraal in de aanpak staat het Onderzoekende-school-traject voor groepjes van schoolleiders zelf, zodat ze ervaring met de aanpak en het rendement van deze vorm van professionalisering kunnen opdoen. De leidinggevende ontwikkelen zich in het onderzoekmatig leidinggeven en het creëren van een onderzoekende cultuur in hun school. Ze leren doelgericht data uit de eigen schoolcontext te interpreteren en het hele lerarenteam erbij te betrekken. De onderzoekers merkten dat flankerend onderzoekend leiderschap cruciaal is om het volledige team in dit soort veranderingsprocessen mee te nemen, want anders ontstaat er geen draagvlak op school. Het is prachtig te zien en te horen dat alle leidinggevenden echt de tijd namen en zich kwetsbaar opstelden om tot leren te komen.

 

Schoolleider aan het woord

Directeur Liesbeth Verstappen van KSOM campus Rozenberg Mol startte drie jaar geleden i.s.m. de pedagogische begeleiding KathOndVla een project om met de beschikbare data over hun school aan de slag te gaan. De vraag was: wat doe je met al die cijfers? Ze wilden een aantal indicatoren achterhalen die volgens hen nauw verbonden zijn met de praktijk van hun school en wilden niet wachten tot wanneer de Onderwijsinspectie de onderwijskwaliteit komt monitoren. Ze wilden zelf het heft in handen nemen. Met de analyse van de data willen ze objectiveren en ingaan tegen het buikgevoel. De leraren geven informatie over de school aan de ouders en we willen dan ook dat ze dat kunnen doen met geanalyseerde informatie, bv. over hoe oud-leerlingen het in het hoger onderwijs in de professionele en academische bachelor doen. Je kunt niet zomaar data op een team loslaten. Ze moeten attractief, duidelijk en uitdagend worden voorgelegd. We lezen verder over de effecten en ervaringen, knipperlichten en acties en reflecteren over de vraag of een school eerst data moet hebben om een visie uit te bouwen of dat het veeleer omgekeerd is.

 

Scholen in verandering

Ons redactielid Hilde De Meyer ging samen met de coördinerend directeur van de scholengroep Scoop Alain Clits dieper in op het COLIBRU-project, een tweejarig professionaliseringstraject voor leidinggevenden en hun beleidsteams. Zie ook in onze rubriek ‘Nieuws uit de onderzoekswereld’ voor uitleg over het project door de ontwikkelaars van de VUB. De directeurs van GO! Atheneum Vilvoorde en Tervuren delen hun ervaringen en inzichten. Ze stapten in het project omdat ze antwoorden kregen op vragen die in hen opkwamen terwijl ze een weg omtrent onderzoekend leidinggeven in hun scholen bewandelden. Vanuit onderzoek en praktijk vertrekken levert immers veel op inzake samen school maken. En daar was het onder andere om te doen. Uit andere projecten herinnerden ze zich positieve ervaringen met de onderzoekers omtrent het werken met hun leerlingenpubliek en daarmee samenhangende uitdagingen in de rand rond Brussel, denken we maar aan de diversiteit en de meertaligheid.

 

Vragen aan professionals

Wendy Luyckx en Wim Verreycken zijn recent aan de slag als inspecteur secundair onderwijs. Ze zijn de voortrekkers van de ontwikkeling van de datatool DataWijzer door de Onderwijsinspectie, die in de plaats kwam van het schoolportret. In het interview geven ze uitleg waarom dat vervangen werd en ze hebben het verder over de grote meerwaarde van DataWijzer met informatie waar de school vroeger zelf naar op zoek moest gaan. Het instrument is voor onderwijsprofessionals bedoeld en ze voorzien in een traject waarbij ze op de eerste plaats naar de begeleidingsdiensten kijken om scholen daarbij te ondersteunen. De onderwijsinspecteurs zien onderweg dat heel veel mensen tijd en moeite steken om datagedreven aan de slag te gaan. Naast DataWijzer is er ook nog de VOI.CE app voor iedereen die zijn stem over onderwijs wil uitbrengen. En nog een instrument vanuit de inspectie is de Planlastcalculator. Over planlast zijn er inderdaad veel klachten in het onderwijs en de minister vroeg om die in kaart te brengen. Maar de calculator wil de scholen ook tot zelfreflectie aanzetten omtrent zaken die bij hen planlast veroorzaken.

 

Impulsen 

Een ‘Leestip’ van Jan Bonne: Leerlingen intrinsiek motiveren van Rob Martens over wat lerenden echt in beweging zet en één van Roger Standaert over Burgerschap en vrede in onzekere tijden van Roger Boonen die pionier is op het vlak van opvoeding tot burgerzin en vredeseducatie.

In ‘Voor u gelezen’ bespreekt Luc De Man De ultieme gids voor transformatie van je school van Dirk De Boe en Peter Van de Moortel (EduNext) over transformatiepraktijken in de onderwijscontext.

Roland Vandenberghe analyseert uitgebreid 100 redenen om leraar te worden van Brigitte Vermeersch en Greet Decin maar voor hem is het niet duidelijk op welke manier de vele data werden verzameld.

Met PRO+: Instrument voor onderwijsprofessionalisering willen de teamleden van het opleidingscentrum Eekhout Academy, dat vanop de Kortrijkse campus van KU Leuven nascholingen organiseert, hun instrument presenteert om professionaliseringsnoden te detecteren, die af te stemmen op de behoeften van de leerlingen en deze te koppelen aan een ruimer professionaliseringsbeleid.

In ‘Vers van de pers’ stelt Jan Bonne zich een aantal vragen bij het nieuw opgerichte onafhankelijk Kenniscentrum Onderwijs ‘Leerpunt’ dat door Pedro De Bruyckere wordt geleid.

 

Beleidswatcher

Onze beleidswatcher heeft het moeilijk – en hij niet alleen – met de ongelijke waardering van het technisch en beroepsonderwijs. Ook emeritus hoogleraar sociologie Luc Huyse is niet mals in een opinie (‘Het A-label, nog altijd met de A van aristocratisch’ in De Standaard van 27/10/2022), waarin hij stelt dat mensen labelen van alle tijden is om sociale ongelijkheid in de samenleving te bestendigen. En ook ‘dat achter het labelen van leerlingen de angst schuilt voor nieuwkomers, die als een gevaar voor verworven status worden gezien’.

Onze Beleidswatcher stelt in ‘AO-isering van het technisch en beroepsonderwijs’ dat b-jongeren vanuit hun vak heel zinvolle bijdragen voor het algemeen welzijn leveren. Beide refereren aan het gedicht ‘Losgeld’ van Ruth Lasters waarmee we dit nummer afronden.

In onze gelegenheidsrubriek ‘Uitsmijter’ zette we nog even de spot op het gedicht ‘Losgeld’ dat Ruth Laster samen schreef met haar b-leerlingen van de Spectrumschool in Deurne. Het zal u niet ontgaan zijn dat ze als Antwerps stadsdichter ontslag nam nadat de schepen van Cultuur haar gedicht niet gepast vond.

 

Tekst: Jan Bonne, voor de redactie Impuls