Van groei naar grens. Ruimteneutraliteit en bouwshift als doelstellingen van duurzaam landgebruik

Beschrijving

Heel wat milieuproblemen zoals klimaatwijziging en biodiversiteitsverlies hangen nauw samen met de manier waarop we land en bodem gebruiken. De overschreden grenzen van het ecosysteem manifesteren zich steeds nadrukkelijker, een meer doordachte aanpak van het landgebruik dringt zich dus op. De begrenzing van de nederzettingsoppervlakte is een opstap naar een meer duurzaam landgebruik. Ruimteneutraliteit, of het sparen van de natuur- en landbouwoppervlakte, is al sinds 2011 een Europese milieudoelstelling (no net land take).

Voor de ruimtelijke planning, die traditioneel op groei gericht is, is een finale begrenzing van de ontwikkelingen een nieuw discours. In dit boek wordt het uitdagende concept van ruimteneutraliteit verkend en komen ook de gevolgen voor de ruimtelijke planning, het eigendomsrecht en de grondwaarde aan bod. Met een stand van zaken uit Duitsland, Oostenrijk, Luxemburg, Frankrijk en de Waalse regio wordt een overzicht geboden van hoe deze pionierlanden en regio’s een spaarzamer landgebruik nastreven en mikken op ruimteneutraliteit. Aansluitend wordt de Vlaamse versie van ruimteneutraliteit, beter gekend als de bouwshift, uitvoerig tegen het licht gehouden. Hoe is de extreme situatie van ruimtebeslag en ruimtelijke wanorde in Vlaanderen kunnen ontstaan en hoe kan de verdere toename ervan worden stopgezet tegen 2040?

Peter Lacoere is burgerlijk ingenieur-architect en ruimtelijk planner. Hij is verbonden aan de HOGENT en KU Leuven waar hij doceert en onderzoek verricht. Zijn onderzoeksdomeinen zijn stedenbouw, landgebruik, landconsumptie en bouwshift, zowel in Vlaanderen als ruimer in Europa. Hij publiceerde diverse artikels in binnen- en buitenland over ruimteneutraliteit, de bouwshift en instrumenten van grondbeleid. Hij is medeauteur van het rapport Taskforce Bouwshift, het beleidsadvies over de bouwshift dat in opdracht van minister Demir tot stand kwam (2021).

ISBN: 9789463714839

***  De Wereld Morgen, recensie Rik Pinxten, 29 januari 2024

Lacoere brengt een complexe materie samen voor de geïnteresseerde politicus, ambtenaar en ook de geïnformeerde burger om bewust en onderbouwd tot een onafwendbaar beleid te komen dat natuur, landbouw en bewoning duurzaam en leefbaar samenbrengt.

*** Architectura, recensie Filip Canfyn, 11 maart 2024

Een doctoraatsproefschrift in boekvorm lezen, dat wordt ploegen, zeker als een problematiek met zoveel amplitude en complexiteit bestudeerd wordt. Dat is enerzijds. Anderzijds is de wijsheid van mijn grootmoeder, die zei: “Een feest is een geseling waard.” Peter Lacoere maakt met zijn erudiet werk alvast die enerzijds én anderzijds waar.

–> Lees de volledige recensie

*** Geografie 24,6, september 2024

In 2050, is de EU-doelstelling, mag er netto geen natuur- en landbouwgrond meer omgezet worden in (semi-)stedelijk grondgebruik. No net land take is het devies. Er is al een afkorting in omloop (NNLT) en Vlaamse planologen spreken al van ruimteneutraliteit, bouwshift of, minder prozaïsch, betonstop.
Peter Lacoere heeft het tot thema van zijn in Leuven verdedigde proefschrift gekozen. Zijn hoofdonderwerp in Van groei naar grens is de bouwshift in Vlaanderen. Daar is NNLT sinds 2016 een doelstelling, die in 2040 bereikt moet zijn. Lacoere constateert dat de kloof tussen realiteit en ideaal nu nog groot is. Vlaanderen heeft een diffuse verstedelijking die de open ruimte sterk heeft aangetast. En nog steeds bestaat er een planningscultuur die veel al dan niet oogluikend toestaat; ‘particuliere ontwikkelingsrechten’ zijn heilig. Lacoere vergelijkt Vlaanderen met vijf andere landen waarin de NNLT-doelstelling is of wordt omgezet in ruimtelijk beleid.

*** Bond Beter Leefmilieu, recensie J. Van den Broek, oktober 2024

Om ecologische duurzaamheid, menselijke noden en sociale rechtvaardigheid met elkaar te verenigen, op een beperkte landoppervlakte, is er maar één optie: ‘No Net Land Take’, of ruimteneutraliteit. Dat is een ambitieus concept van ruimtelijke zelfbegrenzing, dat enerzijds kernen versterkt en anderzijds open ruimte zoveel mogelijk open laat. “Groeiplanning” moet zo vervangen worden door “begrensde en beschermende planning.” Daar is duidelijk nood aan: het ruimtebeslag in Vlaanderen ligt zes keer hoger dan het Europese gemiddelde, de fragmentatie acht keer. Dat vloeit niet alleen voort uit de welvaartsgroei, zoals elders in Europa, maar ligt vooral aan het te losse beleid. Lacoere eindigt knap met een zakelijke uiteenzetting van hoe we die bouwshift kunnen realiseren. Je leest over bevriezing van en verhandelbare ontwikkelingsrechten, beperkende voorschriften en planologische compensatie.

–> Lees de volledige recensie

Inhoudsopgave

Klik hier om de inhoudsopgave te bekijken.

Inleiding

Klik hier om de inleiding bij het boek te lezen.

Preview