OnderWijsTijd jrg. 3 nr. 2

Beschrijving

Een los nummer bestellen kan via onderwijstijd@spabonneeservice.nl.
Een abonnement telt 4 nummers per jaar. Zie onze abonnementspagina.

---

Inhoud van dit nummer

Duurzame onderwijsinnovaties
Remco Coppoolse, Elske van den Boom-Muilenburg & Kristin Vanlommel

Als gevolg van snelle maatschappelijke, beroepsinhoudelijke en onderwijskundige ontwikkelingen staan onderwijsinnovaties hoog op de agenda van opleiders, bestuurders en onderzoekers. Vaak leiden onderwijsinnovaties echter niet tot het beoogde doel. In een review ontdekten we een viertal kernthema’s die onderling verband houden: (1) complexiteit van onderwijsinnovatie, (2) veranderenergie, (3) leiden van onderwijsinnovatie en (4) evidence-informed innoveren. In deze bijdrage werken we de bevindingen uit met als doel betrokkenen in het onderwijsveld handvatten te bieden om de slaagkans van onderwijsinnovatie te vergroten.

Psycho-educatie en talentwerking in functie van loopbaanbegeleiding
Sanne Van Noppen

Leerlingen voorbereiden op een succesvolle studiekeuze in het hoger onderwijs of op een succesvolle loopbaan is de kerntaak van de school. Ook in de maatschappij wordt van sollicitanten verwacht dat zij met kennis van hun talenten én werkpunten op de arbeidsmarkt komen, want “de nieuwe werknemers van 2027 moeten nu de basis leggen om hun eigen loopbaan te sturen; zelfkennis is daarbij essentieel” (Kuijpers, 2003, geciteerd in Luken, 2006). Sanne Van Noppen ontwikkelde een conceptueel model voor het verhogen van het zelfbeeld bij jongeren met ASS om te implementeren binnen de loopbaanbegeleiding op de middelbare school.

Cultuurbeschouwing
Vincent Vandevyvere

Cultuurbeschouwing is de levensbeschouwelijke vorming bij de Federatie van Onafhankelijke Pluralistische en Emancipatorische Methodescholen (FOPEM). De scholen die aangesloten zijn bij FOPEM, zijn pluralistische, vrije scholen. Cultuurbeschouwing is het alternatief voor de erkende godsdienst of niet-confessionele zedenleer die andere scholen aanbieden. Om leerkrachten te ondersteunen in dit boeiend maar complex domein, biedt de pedagogische dienst vorming, coaching en materiaal aan. Na de kaart en het kompas (2016) werd het logboek/cahier cultuurbeschouwing uitgegeven (2017). Ook de website www.cahier-fopem.be groeit verder uit tot een databank vol ideeën en tips.

Multidisciplinair samenwerken binnen het ondersteuningsmodel
Leen Sebrechts, Beno Schraepen, Deborah Davits, Freya De Zutter & Anke Deckers

Vanaf het schooljaar 2017-2018 ging in Vlaanderen het ondersteuningsmodel voor leerlingen met specifieke onderwijsnoden van start. Als de basiszorg en verhoogde zorg in een school niet volstaan en uitbreiding van zorg nodig is of de leerling heeft behoefte aan een individueel aangepast curriculum, kan een school extra ondersteuning aanvragen voor begeleiding. Dit model installeerde 24 ondersteuningsnetwerken die regionaal de scholen ondersteunen en introduceerde onderwijsondersteuners als een nieuwe groep van professionals in het onderwijslandschap die zich al doende een professionaliteit en identiteit toe-eigenen. In dit artikel bekijken we de multidisciplinariteit van een ondersteuningsnetwerk en de wijze waarop een onderwijsondersteuner werkt of kan werken in een onderwijslandschap. We reiken hierbij twee modellen aan die een kader kunnen bieden voor de verdere ontwikkeling van het multidisciplinair samenwerken ter realisatie van inclusief onderwijs.

Dyslexie van baby tot bovenbouw
Irene Besnard-van Baaren

Dat dyslexie wel lastig maar geen stoornis is, zie ik al decennialang, werkend met mijn originele en talentvolle leerlingen. Ook internationaal onderzoek laat zien dat dyslexie naast belemmeringen vaak samengaat met bepaalde vermogens. Onder de volwassen dyslectici vinden we ingenieurs, architecten, kunstenaars, meubelmakers en velen in de medische-verzorgende sector. Wat ze gemeen hebben, is de vertraging in de ontwikkeling van de neurale verbindingen die voor het lezen nodig zijn. Dit fenomeen is grotendeels erfelijk. Als je weet waar je naar moet kijken, kun je een mogelijke dyslectische aanleg al vaststellen voordat het kind leert lezen en zo kunnen we onverwachte leesproblemen voorkomen.

Passief of generatief leren
Michel Freriks & Marcel Schmeier

Invulboeken en leerwerkboeken vervangen steeds vaker handboeken en kennis van de leerkracht, zo constateert de Commissie Beter Onderwijs (2021). Dat verkleint de rol van de leerkracht en laat leerlingen passief in plaats van generatief leren. In dit artikel verkennen we het concept generatief leren aan de hand van de cognitieve leerpsychologie. We beschrijven enkele bijpassende leerstrategieën en beargumenteren waarom invulboeken en leerwerkboeken niet bijdragen aan generatief leren.

Coöperatieve (groene) spelen
Erik Boot

In dit artikel wordt aan de hand van drie krachtige samenwerkingsspelen ingegaan op sociaal leren binnen coöperatieve (groene) spelen vanuit een pragmatisch innovatief gedragskleurenmodel van Zportivo.

Interactieve lessen Frans in de basisschool
Karen Reekmans & Barbara Pasqualin

In dit artikel lichten Karen Reekmans en Barbara Pasqualin toe hoe de rijke leeromgeving en de open materialen van een les muzische vorming of techniek de gepaste ondersteuning bieden om jonge kinderen op een motiverende en betekenisvolle manier Frans te leren. De workshops werden uitgevoerd met studenten van Hogeschool PXL Hasselt en la Haute Ecole de la Ville de Liège in Daltonschool De Talentuin in Lummen, een Vlaamse basisschool die inzet op versterkt talenonderwijs voor kinderen van vier tot twaalf jaar. De praktijkvoorbeelden in dit artikel vertrekken van het kader taalCULTuur ‘de metafoor van de zee’ uit het boek ‘Taalduiken en artisticuleren’.

Editoriaal

Lees hier het editoriaal.