Zoektocht naar de wortels van het milieuprobleem

Beschrijving

Het milieuprobleem is inmiddels tot een van de ernstigste bedreigingen van de moderne samenleving uitgegroeid. Toch lukt het maar moeilijk om een effectief milieubeleid van de grond te krijgen. De reden daarvan, zo is de stelling van dit boek, is dat de milieucrisis met de inrichting van het sociale bestel als zodanig samenhangt. Het brengt met andere woorden algemene kenmerken van dat systeem tot uitdrukking. Te noemen zijn dan onder meer de mateloosheid van de moderne cultuur (sneller, meer, groei), de kijk op de natuur als vooral een inventaris van grondstoffen, een uiterlijk welzijnsbegrip en een losgeslagen economie.

De conclusie is dan dat binnen het bestek van zo’n cultuur de transitie naar een duurzame samenleving een uitzichtloze zaak is. Maar dat daarvoor de overgang naar een ander type maatschappij nodig is. Het boek geeft daarvoor een aantal voorzetten.

Koo van der Wal studeerde wijsbegeerte, godsdienstwetenschap en Duitse taal- en letterkunde in Amsterdam en Göttingen. Hij is emeritus hoogleraar aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Hij publiceert onder meer op het gebied van de ethiek, de rechts- en politieke filosofie en de natuur- en milieufilosofie. Eerder verscheen van hem bij Gompel&Svacina: Op zoek naar de ziel van Europa, De symfonie van de natuur en Filosofie en spiritualiteit.

ISBN: 9789463714334

*** Recensie Mathieu Wagemans, Civis Mundi afl. 133, april 2023

Het boek nodigt uit tot verdiepende reflecties over de milieuproblematiek en in het bijzonder tot een plaatsbepaling van de lezer zelf. Het kan mensen aan het denken zetten over de ernst van de milieuproblematiek en tegelijkertijd diegenen die zich reeds inzetten voor aanpak van de milieuproblemen, bevestigen en bemoedigen bij hun inspanningen de steven te wenden. Filosofie mag dan wel als een abstracte discipline worden gezien, in zijn werking en consequenties kunnen de conclusies confronterend en praktisch zijn. Dat is een belangrijke meerwaarde van het boek.

–> Lees de volledige recensie

‘Mechanisering van het wereldbeeld komt van een bepaalde opvatting van de natuur uit het begin van de moderne tijd: namelijk als een verzameling van zielloze, volkomen passieve dingen zonder binnenkant. Gezien door de bril van die opvatting degradeerde de natuur van een bezield verband van medeschepselen (de premoderne voorstelling van de natuur) tot een voorraadschuur van hulpbronnen die de mens perfect kan uitbaten.’ (…)

Wat mogen we daaruit concluderen? ‘Dat zulk een samenleving wel een milieuprobleem moest ontwikkelen, in de zin van een verstoorde relatie tot de natuur, dat het milieuprobleem zoals wij dat nu kennen in haar dieptestructuur voorgeprogrammeerd is. Maar als de moderne samenleving met andere woorden inherent niet-duurzaam is, dan blijft het gangbare milieubeleid dweilen met de kraan open.’ (…)

‘Wil de moderne samenleving niet op een grootschalige ecocide met alle gevolgen van dien afstevenen, dan heeft zij een transitie nodig naar een ander type maatschappij met een andere grondstructuur en een ander verhaal.’

–> Lees het volledige interview

*** Recensie NBD Biblion, 8 juli 2023

Het milieuprobleem is tot een van de ernstigste bedreigingen van de moderne samenleving uitgegroeid. Toch lukt het maar moeilijk om een effectief milieubeleid van de grond te krijgen. De reden daarvan is dat de milieucrisis met de inrichting van het sociale bestel als zodanig samenhangt. Het brengt algemene kenmerken van dat systeem tot uitdrukking, zoals de mateloosheid van de moderne cultuur, de kijk op de natuur als een inventaris van grondstoffen en een losgeslagen economie. Binnen het bestek van zo’n cultuur is de transitie naar een duurzame samenleving een uitzichtloze zaak; daarvoor is een ander type maatschappij nodig. Het boek geeft hiervoor een aantal voorzetten.

Filosofiekwartet, november 2023, boekhandel Van Piere, Eindhoven.

Koo van der Wal vertelt over zijn boek:

Inhoudsopgave

Klik hier om de inhoudsopgave te bekijken.

Inleiding

Klik hier om de inleiding bij het boek te lezen.

Preview