Filosofie-Tijdschrift jrg. 34 nr. 4: De mens als vluchtdier en het verlangen naar een heimat

Beschrijving

Een los papieren nummer bestellen kan via https://filosofie-tijdschrift.nl/nummer-nabestellen.
Een abonnement telt 6 nummers per jaar. Zie onze abonnementspagina.

Het vierde nummer van deze jaargang is gewijd aan twee tegenstrijdige menselijke verlangens; het verlangen om ergens aan te ontsnappen versus het verlangen om ergens thuis te komen. Vandaar de lange titel van dit nummer: De mens als vluchtdier en het verlangen naar een heimat.

Kan de mens ooit helemaal thuis raken in de wereld? Veel filosofen in de existentie-filosofische traditie menen van niet en namen het vreemdeling-zijn of de Unheimlichkeit juist als uitgangspunt van hun denken over de mens. Toch ontkenden zij het verlangen van de mens om ergens thuis te komen niet – en spoorde een enkeling van hen daarom juist aan tot een identificatie met en een worteling in het meest nabije.

Maar net zo goed bestaat het tegenovergestelde verlangen naar ontsnapping uit min of meer gesettelde bestaanssituaties die voor ‘thuis’ doorgaan: het verlangen naar het onbekende en het andere, naar het zwerven, naar de verte. Om die reden gaf de onrustige Britse schrijver-reiziger Graham Greene een deel van zijn autobiografie bijvoorbeeld de titel: Ways of Escape.

Of het niet-helemaal-thuis-kunnen-komen van de mens een vloek of een zegen is, blijft de vraag. Misschien zijn we als tussen-mensen onoplosbaar veroordeeld tot een leven tussen beide polen in; tussen geborgenheid en vervreemding, tussen thuis en elders. In verschillende bijdragen wordt die bipolaire spanning in dit nummer verder verkend in relatie tot verschillende (actuele) thema’s. Dat daarbij voor het eerst een Nederlandse vertaling van het essay Heimat als Utopie (2000) van de Duitse schrijver Bernhard Schlink verschijnt, geeft het nummer extra cachet.

Daarnaast treft u in dit nummer ook weer onze vier rubrieken aan, evenals de berichten, boekbesprekingen en attenderingen.

Inhoud

Themagedeelte De mens als vluchtdier en het verlangen naar een heimat

Inleiding
De mens als vluchtdier en het verlangen naar een heimat
Theo de Wit

De heimat als utopie
Bernhard Schlink

Het verlangen naar beweging en rust
Een korte beschouwing over de mens als vluchtdier
Marin Terpstra

Vluchtdier
Actualiteit van een bejaarde definitie van de mens
Marc De Kesel

De mens als vluchtdier
Het verlangen naar een heimat in de politiek
Theo de Wit

Comparatieve filosofie

Worstelen voor het goede leven
Wijsgerige lichaamsbeweging van Plato tot Braziliaans jiujitsu
Pablo M. Lamberti

Berichten

Filosofie van wetenschap en techniek

Over de erfenis van Giambattista Vico, sociale constructie en vooruitgang zonder rationaliteit
Richard Starmans

Filosofie van politiek en cultuur

De hegeliaanse geest uit de fles
Over Ad Verbrugges Gezagscrisis
Theo de Wit

Filosofie en onderwijs

Tussen universalisme en particularisme
Wereldfilosofie en Ulrich Libbrecht
Daan F. Oostveen

Berichten

Boekbesprekingen

Spiritualiteit en natuurmystiek bij Albert Camus
Bernard Hubeau

Rechtvaardigheid bij Albert Camus
Piet Ransijn

Attenderingen

Recente wijsgerige uitgaven in het Nederlands taalgebied