E-BOOK OOP 61 (1)

Inhoud van dit nummer

In Memoriam – Roel de Groot
Jan Janssens

Ouderbetrokkenheid in onderwijs en behandeling bij licht verstandelijk beperkte jongeren in een (semi)residentiële setting
Annie de Groot, Patrick J.F. Snellings & Annematt M.L. Collot d’Escury

Ouderbetrokkenheid wordt gezien als een hoofdrolspeler in schoolsucces, schoolplezier en schoolmotivatie (Bakker et al., 2013; Marzano, 2012). Onderzoek laat zien dat ouderbetrokkenheid een positief effect heeft op het functioneren van leerlingen, op het cognitief functioneren, de schoolprestaties, de werkhouding en het sociaal-emotioneel functioneren (Cijvat & Voskens, 2008). Dit artikel is gericht op mogelijke complicaties ten aanzien van ouderbetrokkenheid in een (semi)residentiële instelling met licht verstandelijk beperkte (LVB) leerlingen. Vanuit praktisch, onderwijskundig en contextgebonden factoren zijn diverse vormen van ouderbetrokkenheid zoals vormgegeven in het reguliere onderwijs moeilijk uit te voeren in een (semi)residentiële instelling met LVB-leerlingen. De fysieke afstand van ouders en school en behandeling maken traditioneel direct contact met school en de ‘community’ onmogelijk. Ook vanuit metacognitief oogpunt staat ouderbetrokkenheid onder druk, gedeelde loyaliteit is complex (Egberts, 2017). Ouders en leerlingen hebben in de schoolse context veel faalervaringen achter de rug en ervaren vaak wantrouwen ten opzichte van onderwijs en concurrentie ten aanzien van behandelaars (Ponsioen & De Groot, 2016). De leerstijl van LVB-leerlingen vergt specifieke kennis en vaardigheden. Kennis en vaardigheden die niet vanzelf spreken voor ouders. De vormen van ouderbetrokkenheid, die toepasbaar zijn in een (semi)residentiële setting, vragen een specifieke invulling in de setting van behandeling en onderwijs en vragen een aanpassing bij de implementatie. In dit artikel bespreken we de literatuur over ouderbetrokkenheid in het licht van de (semi)residentiële setting van onderwijs en behandeling bij leerlingen met een LVB. We vatten de thema’s samen in onderzoeksvragen, die in kwalitatief (vervolg) onderzoek nader worden uitgewerkt.

Taaladvies aan ouders en scholen met expatleerlingen: feit of fictie?
Ivi Huijsmans

Het aantal expats in Nederland neemt de laatste jaren in rap tempo toe. Nederland is een geliefde bestemming voor expats met kinderen. Steeds meer expatouders kiezen ervoor om hun kinderen naar een Nederlandse school te laten gaan. Dit betekent dat ook steeds meer scholen te maken krijgen met leerlingen in het Nederlandse onderwijs. Het is belangrijk dat deze leerlingen op een effectieve manier begeleid worden, zodat ze zo snel mogelijk optimaal mee kunnen doen in het Nederlandse onderwijs. Veel scholen en ouders met expatkinderen zullen het internet raadplegen voor tips om het leren van de Nederlandse taal zo goed mogelijk te laten verlopen. In dit onderzoek is nagegaan welke tips die op het internet gegeven worden, wetenschappelijk onderbouwd zijn. Het bleek dat er op het internet goede tips staan voor zowel ouders als scholen voor de begeleiding van expatkinderen die ondersteund worden door de wetenschappelijke literatuur.

Mindfulness-Based Stress Reductie interventie voor leerkrachten in het basisonderwijs: een pilotstudie
Bernadette J.H. Lensen, Sabine E.M.J. Stoltz, Ron H.J. Scholte, Anne E.M. Speckens & Marloes Kleinjan

In het basisonderwijs ervaart meer dan de helft van de leerkrachten een hoge werkdruk, met negatieve gevolgen voor hun mentale gezondheid. In vergelijking met andere beroepsgroepen is de uitval onder leerkrachten in het basisonderwijs dan ook groot. Ondanks de grote behoefte om ervaren stress bij basisschoolleerkrachten te reduceren is er wereldwijd nog relatief weinig onderzoek gedaan naar stressreductie bij deze doelgroep. Onderzoek in de algemene populatie toont aan dat mindfulness de ervaren stress reduceert. In deze pilotstudie is onderzocht of het volgen van een achtweekse Mindfulness-Based Stress Reductie (MBSR) training door basisschoolleerkrachten samenhing met vermindering van de ervaren stress en verbetering van de mindfulnessvaardigheden, zelfcompassie en mentale gezondheid. Daarbij werd ook onderzocht of er voorspellers waren voor het effect van de training. De totale onderzoeksgroep bestond uit 71 basisschoolleerkrachten. Vragenlijsten zijn direct voor en direct na de training afgenomen. Basisschoolleerkrachten bleken na het volgen van de MBSR een significante afname van ervaren stress te rapporteren en een significante toename in mindfulnessvaardigheden, zelfcompassie en mentale gezondheid. Ten slotte zijn er aanwijzingen gevonden dat de training mogelijk een groter effect had bij leerkrachten die psychische klachten hadden (gehad) en bij diegenen die werkzaam waren in scholen met complexere leerlingpopulaties. De resultaten van deze pilotstudie geven eerste aanwijzingen dat basisschoolleerkrachten baat kunnen hebben bij MBSR-training. Verder onderzoek met meer power en een sterker design, inclusief een controlegroep, is nodig om hierover meer duidelijkheid te verkrijgen.