Filosofie-Tijdschrift jrg. 31 nr. 6: Wetenschap, politiek en ethiek van COVID-19

Beschrijving

Een los nummer bestellen kan via https://filosofie-tijdschrift.nl/nummer-nabestellen.
Een abonnement telt 6 nummers per jaar. Zie onze abonnementspagina.

Het zesde en laatste nummer van deze jaargang is gewijd aan een filosofische bezinning op de coronapandemie, en dan vooral aan wetenschappelijke, politieke en ethische perspectieven op (de bestrijding van) COVID-19. De coronapandemie wees ons genadeloos op onze biologische en sociale kwetsbaarheid. Daar kon het feit dat we in een technologisch hoogwaardige kennismaatschappij leven niets aan veranderen. En het wees ons op het grensoverschrijdende karakter van infectieziekten, waar we ons in het Westen wellicht ten onrechte (min of meer) veilig voor waanden.

In dit themanummer wordt de relatie tussen wetenschap, politiek en leven met onzekerheid gedurende de coronapandemie geëxploreerd. Zelden zagen we dat wetenschappers – via bijvoorbeeld het Outbreak Management Team (OMT) in Nederland of de Risk Assessment Group (RAG) in België – zo nadrukkelijk worden betrokken bij de politieke besluitvorming. Dat roept vragen op over de samenstelling en disciplinariteit van die adviesorganen, maar ook over het wezen van de politieke besluitvorming zélf; wordt er niet te gemakkelijk verantwoordelijkheid afgeschoven op de wetenschap?

Duidelijk werd in ieder geval dat er geen eenduidige route uit de crisis voorhanden is, en dat er ook over de gemaakte keuzes en de wijze waarop die tot stand komen stevig van mening wordt verschild. Wetenschappelijke kennis is ook zelf onderwerp van debat en controverse in zowel de politiek als de maatschappij. De pandemie heeft met andere woorden tal van vragen opgeroepen over de status van wetenschappelijke kennis, over wat goede kennis eigenlijk is en over de verhouding van de wetenschap tot ethiek en politiek.

Het zijn dergelijke vragen die in dit themanummer aan de orde worden gesteld. Daarmee hopen we bij te dragen aan de broodnodige (filosofische) reflectie op de coronapandemie. Daarnaast treft u in dit nummer, na het themadeel, ook weer onze vier vaste rubrieken aan, evenals de berichten, boekbesprekingen en attenderingen.

Inhoud

Themagedeelte COVID-19

Wetenschap en politiek in tijden van onzekerheid
Filosofisch-sociologische reflecties op COVID-19
Klasien Horstman & Ine Van Hoyweghen 

Leven met het virus
Een sociaal-ruimtelijk perspectief op COVID-19
Sander van Lanen, Simon Allemeersch, Evelyne Deceur, Klasien Horstman, Mare Knibbe, Griet Roets & Ceren Sezer 

‘Er is nog veel niet geweten’
Solidariteit in het licht van onzekerheid
Gert Meyers  

Een pleidooi voor een feministische pandemische wetenschap en ethiek
Katrien Schaubroeck & Kristien Hens 

De onoplosbare spanning in expertise-gebaseerd beleid
Maarten Van Dyck & Massimiliano Simons 

Het placebo-dilemma
Over ethiek, geloofwaardigheid en publiek vertrouwen in COVID-19-vaccinstudies
Floortje Moes

Een vernieuwd vertrouwen in Big Tech?
De Techno-tango tussen Europa en Big Tech in de ontwikkeling van COVID-19-contactopsporingapps
Elisa Lievevrouw, Lotje Siffels & Marjolein Lanzing  

Filosofische reflecties op pandemiebestrijding
De grenzen van het concept bio-politiek
Alena Kamenshchikova 

Comparatieve filosofie

Mindfulness in de traditie van Huineng
Edel Maex 

Berichten

Filosofie van wetenschap en techniek

Bruno Latour over wetenschap en religie
“Een klucht van vergissingen”
René Munnik 

Filosofie van politiek en cultuur

Havel als spiegel voor de liberale uitdaging
Van negatieve vrijheid naar een positief samenlevingsideaal
Jozef Waanders 

Hoe de dood van God het leven van de wereld werd
Over de pessimistische metafysica van Philipp Mainländer
Raphaël Aziza Van Cappellen 

Filosofie en onderwijs

Berichten

Berichten

Boekbesprekingen

Een Europees pandemonium
Donald Loose

Sublimatie als levenshouding
Eric Bolle 

Paulus onder filosofen
Charles Vergeer 

De wereld van de vormen
Rico Sneller

Attenderingen