Filosofie-Tijdschrift jrg. 35 nr. 1: Jacques Derrida

Beschrijving

Een los papieren nummer bestellen kan via https://filosofie-tijdschrift.nl/nummer-nabestellen.
Een abonnement telt 6 nummers per jaar. Zie onze abonnementspagina.

Het eerste nummer van dit nieuwe jaar is gewijd aan de Franse filosoof Jacques Derrida (1930-2004), een van de invloedrijkste filosofen van de twintigste eeuw.

Derrida wordt gezien als de grondlegger van de deconstructiefilosofie en vaak geassocieerd met het poststructuralisme en postmodernisme – hoewel hij zelf afstand van beide termen wenste te bewaren. Hij oefende grote invloed uit op de continentale wijsbegeerte en de algemene literatuurwetenschap.

Met zijn deconstructiefilosofie vroeg Derrida aandacht voor manipulatieve waarheidsaanspraken en onbedachtzaam spreken. Hij waarschuwde voor de macht van taal, en voor het gemak waarmee er misbruik van kan worden gemaakt. Maar hij wees ook op de vele valkuilen van de taal zelf en de (vaak onbewuste) aannames die onze interpretaties ervan bepalen.

Daartegenover toonde hij al schrijvend aan hoeveel lagen taal kan bevatten en op welke manier betekenis in teksten met de context samenhangt. Daarvoor vertraagde hij, compliceerde hij en nuanceerde hij tot er een immens kluwen van kanttekeningen overbleef. Tot frustratie van lezers die een snelle en evidente waarheid zochten, maar bij Derrida juist het tegenovergestelde aantroffen: een vertraging in denken en schrijven.

Op 9 oktober 2024 vond, exact twintig jaar na zijn overlijden, aan de Vrije Universiteit Brussel een studiedag over Derrida plaats, georganiseerd door David Gullentops en Ann Van Sevenant. Drie van de bijdragen in dit nummer zijn bewerkingen van daar uitgesproken lezingen. Het nummer begint met een heruitgave van een tekst van Samuel IJsseling (1932-2015) over Derrida, die in 1986 verscheen in het tijdschrift Streven. Het geheel biedt een rijk en divers boeket aan perspectieven op de Franse meesterdenker.

Daarnaast treft u in dit nummer ook weer onze vier rubrieken aan, evenals de berichten, boekbesprekingen en attenderingen.

Inhoud

Themagedeelte Jacques Derrida

Langdradig?
Inleiding
Ann Van Sevenant 

Studiedag oktober 2024

Mijn ‘favoriet’: Jacques Derrida
Samuel IJsseling

Cerisy-la-Salle

Derrida onder vuur
Ann Van Sevenant 

Een inleiding tot disruptief denken
Gys-Walt van Egdom 

Réseau Derrida

In den beginne was de fotografie
Rico Sneller 

Derridanimal
Jan Van den Brande 

“Van waar ik ook ben”

Comparatieve filosofie

Stille stemmen uit de oudheid
Interculturele filosofie als oorschelp voor een ver verleden
Renate Schepen

Berichten

Filosofie van wetenschap en techniek

Onze relatie tot kwantumsystemen
José Dupont

De onverwerkte Verlichting
Over kritische en cynische theorieën
Richard Starmans 

Filosofie van politiek en cultuur

Brieven uit het niets
Writer’s block overwinnen met Martin Heidegger en Paul Auster
Peter Sas 

Filosofie en onderwijs

Waardevol onderwijs
Deel 1
Jasper Doomen

Berichten

Boekbesprekingen

Een pleidooi voor positieve vrijheid
Donald Loose

Langs tragische einders
Frits Milders

Attenderingen

Recente wijsgerige uitgaven in het Nederlands taalgebied