Filosofie-Tijdschrift jrg. 33 nr. 2: Russische filosofie

Beschrijving

Een los papieren nummer bestellen kan via https://filosofie-tijdschrift.nl/nummer-nabestellen.
Een abonnement telt 6 nummers per jaar. Zie onze abonnementspagina.

Poetins Rusland voert al meer dan een jaar een misdadige vernietigingsoorlog tegen Oekraïne, waarvan het einde nog niet in zicht lijkt. Dit themanummer vraagt daarom om enige toelichting, want waarom juist nu een nummer over Russische filosofie?

In de eerste plaats omdat we Rusland niet mogen reduceren tot het afzichtelijke gelaat dat het nu onder Poetins regime laat zien, en zelfs niet tot de wrede imperiumdrang die historisch en politiek al zoveel langer onderdeel van Rusland uitmaakt. Ondanks dat alles is Rusland ook al eeuwenlang een land waarvan de cultuur en de filosofie van grote rijkdom, schoonheid en zeggingskracht zijn.

Daarnaast belanden we door de oorlog in een wereld waarin een nieuw ‘ijzeren gordijn’ tussen Europa en Rusland voorlopig onontkoombaar lijkt, waardoor ook de culturele en filosofische uitwisseling met Rusland zal verstommen. En dat is zonde, want het Russische denken – dat in zijn eigen verscheurdheid tussen oost (slavofilie) en west (zapadniki) voor het Europese denken altijd een waardevolle gesprekspartner is geweest – heeft ook ons veel te zeggen.

In dit themanummer reflecteren auteurs uit Rusland, Nederland en Europa daarom op verschillende denkers en thema’s uit de Russische filosofische traditie vanaf de negentiende eeuw tot na de val van de Sovjet-Unie, en op de verhouding daarvan met het Europese denken. Soms voel je daarbij de pijn van de actualiteit door hun bijdragen heengaan.

Het Russische denken blijft in confrontatie met het Europese denken getuigen van een ‘halve andersheid’; soms loopt de Russische filosofie parallel met de Europese traditie, soms wijkt ze daar radicaal van af. Europese lezers zullen bij kennismaking ermee daarom zowel herkenning als vervreemding ervaren.

Naast het themadeel treft u in dit nummer ook weer onze vier rubrieken aan, evenals de berichten, boekbesprekingen en attenderingen.

Inhoud

Themagedeelte Russische filosofie

Inleiding
Russische filosofie
Evert van der Zweerde

Filosofie en poëzie – het goddelijke ter sprake brengen
Vladimir S. Solovjov
Pascal Huiting

De vermommingen van de Antichrist in 19de-eeuws Rusland
Evi Zacharia

Russische religieuze filosofie in ballingschap
Broedertwist en generatieconflict
Josephien van Kessel

‘De meest vrije mens in de Sovjet-Unie’
Elisa Pontini

Perestroika en de jaren negentig in Vladimir Bibichins hermeneutiek
Ilja Pavlov

Geschiedfilosofie in hedendaags Rusland
Problemen, methoden en alternatieven
Veronika Sjarova

Comparatieve filosofie

Over ‘Grenzen’ en ‘Limieten’
Bart Dessein

Berichten

Filosofie van wetenschap en techniek

Joseph Ratzingers godsdienstwijsgerige bespiegelingen over wetenschap en technologie
Coban Menkveld

Filosofie van politiek en cultuur

De Russische mens en zijn ziel
John van der Stokker

Moedig burgerschap gevraagd
Stefan Waanders

Filosofie en onderwijs

Herman Dooyeweerd (1894-1978), grondlegger van de wijsbegeerte der wetsidee
Sander Griffioen

Berichten

Boekbesprekingen

Eeuwig gevaar
Florian Jacobs

Goden kunnen op vele manieren sterven
Jesse Doornenbal

Infocratie door Byung-Chul Han
Floris Schleicher

Attenderingen

Recente wijsgerige uitgaven in het Nederlands taalgebied